تاریخ نشان می‌دهد که گرنت‌ها یا حمایت‌های مالی بلاعوض، نقشی کلیدی در پیشرفت جوامع داشته‌اند. این سنت از حمایت‌های امپراتوران روم از دانشمندان و پادشاهان ایرانی از شعرا و هنرمندان تا برنامه‌های مدرن محیط‌زیستی ادامه داشته است. از پروژأ ژنوم انسانی تا ریشه‌کنی آبله، بسیاری از دستاوردهای بشری مدیون چنین حمایت‌هایی هستند. امروز نیز شرکت‌های فناوری پیشرو مانند گوگل و مایکروسافت، میلیاردها دلار به پروژه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی اختصاص می‌دهند. برای مثال، گوگل از طریق Google.org سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به پروژه‌های اقلیمی کمک می‌کند.
در همین راستا نیز ما در دیوار تلاش کرده‌ایم با راه‌اندازی برنامۀ «هما»، گامی در مسیر حمایت از محیط‌زیست ایران برداریم. این برنامه که از سه طرح برتر تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان حمایت می‌کند، با الگوبرداری از تجربیات موفق جهانی طراحی شده است. همچنین، برای پروژه‌های کوچک محلی تا سقف ۵۰ میلیون تومان و میزان حمایت از طرح‌های فناورانه را بدون محدودیت بودجه در نظر گرفته‌ایم.
مکانیزم اجرایی «هما» به گونه‌ای طراحی شده که شفافیت و اثربخشی را تضمین کند. کمیتۀ داوری متشکل از متخصصان محیط‌زیست، طرح‌ها را در دو مرحله ارزیابی می‌کند: نخست بررسی اولیۀ معیارهای پایه و سپس ارزیابی تخصصی جنبه‌های فنی و اجرایی. پرداخت حمایت مالی نیز در سه مرحله و متناسب با پیشرفت پروژه انجام می‌شود.
تجربۀ جهانی نشان می‌دهد گرنت‌های موفق سه ویژگی کلیدی دارند: تمرکز بر راه‌حل‌های عملی، مشارکت متخصصان و تعهد بلندمدت. برای مثال، «انقلاب سبز» در دهۀ ۱۹۶۰ با حمایت بنیاد راکفلر توانست گرسنگی را در آسیا کاهش دهد. بنیاد بیل و ملیندا گیتس نیز با اختصاص ۴۵۰ میلیون دلار به پروژۀ واکسن مالاریا، مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری را در آفریقا ۲۱ درصد کاهش داد.
این رویکرد چندسطحی «هما»، برگرفته از تجربه‌های موفق جهانی در زمینۀ محیط‌زیست است که با حمایت همزمان از پروژه‌های بزرگ و کوچک، توانسته‌اند تأثیر پایدارتری بر محیط‌زیست بگذارند. برای مثال، صندوق جهانی محیط‌زیست با حمایت از پروژۀ حفاظت از جنگل‌های آمازون، توانست نرخ تخریب جنگل‌ها را تا ۸۰ درصد کاهش دهد.
انواع پروژه‌های قابل حمایت در «هما» طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود: از طرح‌های حفاظت از گونه‌های در معرض خطر تا پروژه‌های مدیریت پسماند، از ابتکارات محلی برای حفظ منابع آب تا راه‌حل‌های فناورانه برای کاهش آلودگی هوا. تمرکز ویژه بر طرح‌های فناورانه می‌تواند شامل استفاده از هوش مصنوعی برای پایش محیط‌زیست، فناوری‌های نوین تصفیۀ آب، یا راه‌حل‌های مبتکرانه برای مدیریت انرژی باشد.
البته ما این را نیز می‌‌دانیم که برای آیندۀ «هما»، درس‌های مهمی از تجربۀ جهانی وجود دارد: ایجاد سیستم شفاف نظارت بر پروژه‌ها، جلب مشارکت سایر شرکت‌ها و تمرکز بر نتایج قابل سنجش. همچنین، تجربه نشان داده که موفقیت چنین برنامه‌هایی به میزان مشارکت جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد بستگی دارد.
باید ببینیم چه می‌شود اما چشم‌انداز آیندۀ «هما» می‌تواند شامل گسترش حوزه‌های حمایتی، افزایش مبالغ و تعداد پروژه‌های تحت حمایت، و ایجاد شبکه‌ای از متخصصان و فعالان محیط‌زیست باشد. رویای ما این است که هما به پلتفرمی برای تبادل دانش و تجربه در حوزۀ محیط‌زیست تبدیل شود و الگویی برای سایر شرکت‌های ایرانی باشد تا مسئولیت اجتماعی را بیشتر از گذشته به دنیای واقعی بکشانند.
تجربۀ جهانی نیز نشان داده که گرنت‌ها زمانی موفق‌ترند که به‌جای کمک‌های مقطعی، به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت برای تغییرات پایدارتر و اصولی‌تر تبدیل شوند. ما امیدواریم که «هما» بتواند به نقطۀ عطفی در تاریخ حمایت از محیط‌زیست ایران بدل شود و الگویی ماندگار برای آیندۀ مسئولیت اجتماعی شرکتی در کشور بسازد.
