اول از همه دست‌مریزاد؛ به عطیه نوری برای اینقدر دقیق و شفاف نوشتن. و بعد دست‌مریزاد به مُصوّر برای اینکه این روزها تبدیل شده است به یکی از مهم‌ترین رسانه‌های تخصصی در حوزۀ کاری ارتباطات و در کار انتشار حرف حساب، تخصصی و عمیق است.
بسیار خوشحالم که در بخش ارتباطات اکوسیستم اقتصاد دیجیتال ایران، در سال‌های اخیر، افراد توانمندی چون عطیه پرورش پیدا کرده‌اند که علاوه بر مدیریت و کار اجرایی قوی، اهل اندیشیدن و فرهنگ و فلسفه هستند و به جز کار اجرایی، تولید فکری هم دارند. بیش‌باد!
بعد از این مقدمه، دو نقد من به این متن به قرار زیر است:
۱. نکتۀ بسیار درخشان متن عطیه تأکید او بر اخلاق و عمیق شدنش در این بحث است. عطیه شبیه خیلی از گفته‌ها و متن‌های فضاهای ژورنالیستی، فقط یک حرف کلی دربارۀ اخلاق نزد. او در بحث آنقدری عمیق شد که به طبقه‌بندی وظیفه‌گرایی و نتیجه‌گرایی در فلسفه اخلاق رسید و از هر دو منظر استدلال کرد که چرا بلک‌پی‌آر نه اخلاقی‌ست و نه به نفع هیچ‌کس.
او به زیبایی و دقت این بحث را به افول اعتماد نهادی در ایران گره زد و مسئولیت ما متخصصان ارتباطات را در این وضع یادآور شد. اما مشخص نیست مصداق بلک پی‌آر در متن عطیه چیست. مثلاً چنانچه اسنپ در بخش‌های مختلف صنعت، رفتارهای انحصارطلبانه نشان دهد و رقبا با فکت و مستند، دست به رسانه‌ای کردن این رفتار انحصارجویانه بزنند، این رفتار رقبا بلک پی‌آر محسوب می‌شود؟
تصور می‌کنم مرحلۀ بعدِ عمیق‌تر شدن و کاربردی شدن این بحث، پرداختن به مصادیق و بحث دربارۀ چنین پرسش‌هایی است.
۲. برای من بخش فوق‌العادۀ متن، ارتباط دادن بحث به فلسفۀ اخلاق بود. چقدر ذوق و افتخار کردم از اینکه همکار و دوستی چنین توانمند در نوشتن و فکر کردن دارم. اما نقدم آنجاست که در تقریرش از پیامدگرایی دچار یک اشتباه رایج شد. اخلاق نتیجه‌گرا (یا پیامدگرا)، در پی بیشینه کردن نتیجه (یا همان منفعت) برای کنشگر اخلاقی نیست، بلکه در پی بیشینه کردن خیر عمومی یا منفعت جمعی است.
راستش هیچ‌وقت تصور نمی‌کردم در کامیونیتی ارتباطات کشورمان، بحث به اینجاهای عمیق و درست برسد! درود و دست‌مریزاد به عطیه برای این همه شفاف‌اندیشی و درانداختن بحث‌های درست و حسابی.
