کافه‌بازار گزارش سال ۱۴۰۳ خود را منتشر کرده؛ روایتی داده‌محور از رفتار کاربران، وضعیت توسعه‌دهندگان و تحولات خود پلتفرم در سالی که هم رکورد زد و هم زیر سایۀ فیلترینگ و تغییرات، پایدار ماند. بر اساس این گزارش، بازار «تا ۵۰ میلیون کاربر فعال ماهانه» داشته و رکورد «بیش از یک میلیارد به‌روزرسانی اپ و بازی» را ثبت کرده است؛ رشدی ۱۶ درصدی نسبت به ۱۴۰۲ که به‌رغم محدودیت‌ها به دست آمده است.
یکی از یافته‌های مهم گزارش سال ۱۴۰۳ کافه‌بازار، تصویری روشن از وضعیت سیستم‌عامل و برندهای موبایل در ایران است. طبق این آمار، اندروید با سهم ۹۱ درصدی همچنان پلتفرم غالب کاربران ایرانی است. در میان برندها نیز سامسونگ و شیائومی مجموعاً ۸۱ درصد بازار موبایل کشور را در اختیار دارند؛ سهمی که نشان می‌دهد رقابت در ایران عملاً میان همین دو برند خلاصه می‌شود.
در بخش رفتار جست‌وجوی کاربران، واژۀ «بازی» همچنان پرطرفدارترین کلیدواژه بوده و نسبت به سال قبل نیز رشد داشته است. اما شاید مهم‌ترین داده در این بخش، ثبت بیش از ۳۰ میلیون جست‌وجو برای فیلترشکن و VPN باشد؛ جست‌وجوهایی که به دلیل سیاست بازار در عدم انتشار چنین اپلیکیشن‌هایی، هرچند پرتعداد، اما عملاً بی‌نتیجه مانده‌اند. این آمار بازتاب مستقیمی از اثرگذاری فیلترینگ بر رفتار کاربران ایرانی است.
بازار هوش مصنوعی مولد نیز در گزارش سهم قابل‌توجهی دارد. اپلیکیشن ایرانی «ویرا» توانسته با بیش از یک میلیون نصب جدید در کافه بازار از ChatGPT با ۷۰۰ هزار نصب پیشی بگیرد. محدودیت‌های دسترسی به سرویس OpenAI برای کاربران ایرانی، از عوامل کلیدی این تغییر توازن بوده است.
گزارش بازار همچنین نشان می‌دهد که مسیر خرید کاربران موبایل به‌سمت دستگاه‌های میان‌رده و اقتصادی متمایل شده است. بیش از نیمی از ۲۰ مدل گوشی پرطرفدار ثبت شده در بازار در سال ۱۴۰۳، تولید سال ۲۰۲۳ بوده‌اند و تمامی آن‌ها در دستۀ گوشی‌های پایین‌رده و میان‌رده قرار می‌گیرند. در این میان، سامسونگ همچنان با در اختیار داشتن بیش از نیمی از سهم بازار گوشی‌های ثبت‌شده، پیشتاز است و شیائومی با ۳۴ درصد در سال ۱۴۰۳، به‌سرعت در حال کاهش این فاصله است. این داده‌ها حکایت از آن دارد که کاربران ایرانی در انتخاب موبایل بیش از هر زمان دیگری به دنبال «قیمت مناسب و امکانات قابل قبول» هستند.
فیلترینگ، گوگل‌پلی و رفتار کاربران
گزارش تصریح می‌کند که در دی‌ماه ۱۴۰۳ رفع فیلتر گوگل‌پلی «تغییر معناداری» در روند نصب از بازار ایجاد نکرد. تفسیر گزارش این است که کاربران، بر اساس «نیاز واقعی» بین پلتفرم‌ها انتخاب می‌کنند و فیلترینگ در بلندمدت الگوی انتخاب را تعیین نمی‌کند؛ هرچند همچنان «میلیون‌ها جست‌وجو» برای شبکه‌های اجتماعی خارجی در بازار ثبت می‌شود و واتس‌اپ پس از رفع فیلتر «حدود ۵ میلیون نصب» گرفته است.
گزارش سال ۱۴۰۳ بازار تصویری از مصرف محتوا و خدمات دیجیتال در ایران ارائه می‌کند: کاربرانی که با وجود فیلترینگ، مسیر دسترسی خود را پیدا می‌کنند؛ میان‌رده‌های موبایل که انتخاب اقتصادیِ غالب‌اند؛ و اکوسیستمی از توسعه‌دهندگان که با به‌روزرسانی منظم و نسخه‌های جدید، چرخۀ محصول را زنده نگه می‌دارند. در همین بستر، موج اپ‌های مالی و هوش مصنوعی مولد در حال رشد است. این‌ها همه بر یک نکته تأکید می‌کند: تقاضای پایدار و عقلانی کاربر ایرانی، اگر با سیاست‌گذاری شفاف و رقابت سالم همراه شود، می‌تواند به رشد بازار منجر شود.
نسخۀ کامل «گزارش سال ۱۴۰۳ کافه‌بازار» را از اینجا دانلود کنید.
