ماه‌گرفتگی کامل ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ (۷ سپتامبر ۲۰۲۵) یکی از طولانی‌ترین و تماشایی‌ترین رویدادهای نجومی سال‌های اخیر بود که بخش قابل‌توجهی از مردم جهان ـ از جمله سراسر ایران ـ توانستند آن را مشاهده کنند. چنین پدیده‌هایی علاوه بر ارزش علمی و نجومی، ظرفیت‌های چشمگیری برای حوزه روابط‌عمومی و ارتباطات برند دارند.
از منظر روابط‌عمومی، این دست رویدادهای طبیعی لحظاتی استثنایی برای هم‌افزایی احساسی میان برند و جامعه به شمار می‌روند. در چنین موقعیت‌هایی، مخاطب به‌صورت طبیعی درگیر یک تجربه جمعی می‌شود؛ تجربه‌ای که با هیجان، شگفتی و حس تعلق همراه است. حضور برندها در این لحظات می‌تواند آن‌ها را از سطح پیام‌های تجاری روزمره فراتر برده و به بخشی از تجربه اجتماعی مردم تبدیل کند.
ارزش استراتژیک پدیده‌های طبیعی برای روابط‌عمومی
پدیده‌های طبیعی مانند ماه‌گرفتگی یا خورشیدگرفتگی، صرفاً رویدادهای علمی یا زیبایی‌شناسانه نیستند؛ بلکه به دلیل گستردگی توجه عمومی و بار عاطفی شدیدی که ایجاد می‌کنند، از منظر روابط‌عمومی نیز ارزشی استراتژیک دارند. در چنین لحظاتی جامعه درگیر تجربه‌ای مشترک می‌شود؛ تجربه‌ای که افراد را فارغ از تفاوت‌های اجتماعی یا جغرافیایی، در یک حس جمعی از شگفتی و تعلق گرد هم می‌آورد. برندها با حضور به‌موقع و خلاقانه در این فضا می‌توانند سرمایه اجتماعی خود را تقویت کرده و جایگاه‌شان را در ذهن مخاطب تثبیت کنند.
این حضور فراتر از تبلیغات مرسوم است، زیرا پیام برند در بستری عاطفی و همدلانه قرار می‌گیرد. محتوای بصری و احساسی مرتبط با چنین رخدادهایی، به دلیل هم‌زمانی با هیجان عمومی، ظرفیت بالایی برای جذب توجه و افزایش تعامل دارد. علاوه بر این، برندها می‌توانند نقش روایتگر علمی یا فرهنگی را بر عهده بگیرند و از این طریق خود را همراه جامعه در مسیر تجربه و یادگیری نشان دهند. به بیان دیگر، ارزش استراتژیک پدیده‌های طبیعی در روابط‌عمومی نه‌تنها در ایجاد دیده‌شدن بیشتر بلکه در خلق روایت مثبت و ماندگار برای برند نهفته است.
نمونه‌های جهانی و درس‌های قابل انتقال
برندهای بین‌المللی نشان داده‌اند که رویدادهای نجومی فرصتی کم‌نظیر برای کمپین‌های خلاق هستند. برای مثال:
- Capri Sun در ماه‌گرفتگی مارس ۲۰۲۵ نوشیدنی محدود «Moon Punch» را با بسته‌بندی درخشان و کمپین واقعیت افزوده در اسنپ‌چت عرضه کرد و کودکان را به تجربه شبانه آسمان ترغیب نمود.
- MoonPie در خورشیدگرفتگی آوریل ۲۰۲۴ بسته‌های ویژه «Solar Eclipse Survival Kits» دارای شیرینی و عینک مخصوص گرفتگی ارائه داد و کمپینی طنز با شعار «Sun vs. Moon» اجرا کرد.
- برندهایی چون Krispy Kreme،SunChips و Sonic Drive-In نیز محصولات محدود مرتبط با گرفتگی معرفی کردند و برخی ایرلاین‌ها پروازهای ویژه تماشای گرفتگی ترتیب دادند.
وجه مشترک این اقدامات، استفاده از نوآوری، محدودیت زمانی و روایت سرگرم‌کننده برای ایجاد تجربه‌ای به‌یادماندنی بود.
بازتاب در ایران؛ فرصت‌های بالفعل و بالقوه
ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ در ایران به‌طور گسترده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به روش‌های مختلف پوشش داده شد و کاربران و رسانه‌ها با انتشار پست‌ها و عکس‌ها، نقش فعالی در طول زمان خسوف داشتند.
در میان برخی شرکت‌های اکوسیستم استارتاپی و تکنولوژی‌محور نیز از این فرصت استفاده کردند و با انتشار محتوا در بسترهای محتوایی خود به این جریان اجتماعی اضافه شدند. براساس رصد انجام شده از وب‌سایت، اپلیکیشن و صفحه اینستاگرام برخی شرکت‌ها، همراه‌اول، آپارات، دیجی‌کالا و ازکی‌سرمایه با انتشار استوری در این زمینه فعالیت داشتند. تپسی نیز علاوه بر انتشار استوری، بنر داخل اپلیکیشن را نیز به اطلاع‌رسانی این واقعه جذاب نجومی اختصاص داد.
همچنین شرکت آسان پرداخت (آپ) در کنار انتشار یک استوری، یک آلبوم استوری از عکس‌هایی که کاربران برایش ارسال کرده بودند ساخت و منتشر کرد.
این نمونه‌ها نشان می‌دهد که هنوز ظرفیت‌های زیادی برای هم‌نشینی برندها با تجربه‌های جمعی جامعه وجود دارد.
جمع‌بندی
ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ نمونه‌ای روشن از فرصت‌هایی است که فراتر از عرصه نجوم، می‌تواند به بستری برای تعامل اجتماعی، بازآفرینی سرمایه ارتباطی و خلق تجربه مشترک برند–مخاطب بدل شود. برندهایی که چنین لحظات نادر و جهانی را در تقویم ارتباطی خود جای می‌دهند، نه تنها پیام خود را به گوش جامعه می‌رسانند، بلکه به بخشی از حافظه جمعی مردم تبدیل می‌شوند.
