شرکت صنایع تولیدی کروز، یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های قطعه‌سازی کشور، با انتشار گزارش سال ۱۴۰۳ کروز، تصویری کمتر دیده‌شده از عملکرد خود ارائه داده است؛ گزارشی که از گسترهٔ فعالیت صنعتی تا زنجیرهٔ تأمین، از شفافیت مالی تا برنامه‌های توسعه‌ای و از سرمایهٔ انسانی تا فناوری تولید، جزئیاتی منتشر می‌کند که پیش از این در این صنعت کمتر دیده شده بود.
در شرایطی که بخش عمدهٔ صنعت قطعات و خودروسازی ایران سال‌هاست فاقد سنت گزارش‌دهی عمومی، گزارش‌های پیشرفت، یا ارائهٔ شفاف داده‌های سالانه است، اقدام کروز، با این حجم عظیم از داده و روایت، اهمیت مضاعف دارد. آنچنان که می‌توان از انتشار بسیار با تأخیر آن در پاییز ۱۴۰۴ صرف‌نظر کرد و امیدوار بود که انتشار این گزارش در سال‌های آتی هم دوام داشته باشد و حداقل در نیمهٔ ابتدایی سال منتشر شود.
این گزارش یک سند عملکرد و همچنین، نوعی بیانیهٔ شفافیت از یکی از بزرگ‌ترین قطعه‌سازان ایران است؛ سندی که می‌تواند انتظارات ذی‌نفعان، نهادهای صنعتی و حتی شرکت‌های خودروساز را نسبت به میزان پاسخگویی و ارائهٔ داده‌های قابل ارزیابی تغییر دهد.
روایتی فشرده از ابعاد یک صنعت
در بخش آغازین گزارش، تصویری فشرده از عملکرد کروز در سال ۱۴۰۳ ارائه شده است که ابعاد فعالیت این مجموعه را با داده‌های دقیق و قابل اتکا نشان می‌دهد. بر اساس گزارش، فروش شرکت در سال گذشته به بیش از ۳۹ همت رسیده و حجم تولید نیز با ۵۳ میلیون قطعهٔ نهایی، میانگین روزانه‌ای در حدود ۴٫۵ میلیون قطعه را ثبت کرده است. این مقیاس تولید، بر پایهٔ شبکه‌ای گسترده از نیروی انسانی شکل گرفته؛ شبکه‌ای شامل ۱۴ هزار و ۵۷ نفر در چهار سایت تولیدی شرکت.
در کنار این نیروی انسانی، زیرساخت تولیدی کروز نیز ابعاد قابل‌توجهی دارد: چهار هزار و ۸۶۶ ایستگاه کاری و بیش از ۱۲۸۰ دستگاه صنعتی در خطوط تولید فعال‌اند و سبد شرکت شامل ۱۳۶۵ محصول نهایی است. بخش تأمین نیز نقش مهمی در این مقیاس تولید دارد؛ جایی که طی سال گذشته، ۵۰۰ میلیون قلم قطعه از بیش از ۳۰۰ تأمین‌کنندهٔ داخلی خریداری شده و این شبکه، یکی از بزرگ‌ترین زنجیره‌های تأمین فعال در صنعت قطعه‌سازی کشور را شکل داده است.
در حوزهٔ لجستیک و توزیع، کروز در سال ۱۴۰۳ بیش از ۸۷ هزار محموله را به مقاصد مختلف در سراسر کشور ارسال کرده و چرخهٔ حمل مواد اولیه نیز با ترکیبی از مسیرهای هوایی، زمینی و دریایی انجام شده است؛ مسیری که شامل ۱۰ هزار و ۱۴۰ تن بار دریایی، سه هزار و ۶۱۴ تن بار زمینی و یک هزار و ۵۰۳ تن بار هوایی بوده است. در بخش الکترونیک نیز حجم تولید چشمگیر است؛ بیش از ۱۰٫۹ میلیون برد الکترونیکی در سال گذشته تولید شده که نشان‌دهندهٔ جایگاه این واحد در زنجیرهٔ ارزش کروز است.
مجموع این داده‌ها همراه با شاخص‌هایی مانند نرخ گردش ۸٫۵ برابری موجودی انبار و توسعهٔ خطوط و فناوری‌های جدید، تصویری از مقیاس صنعتی شکل می‌دهد که در صنعت قطعه‌سازی کشور کمتر مشابهی برای آن می‌توان یافت.
از جزییات تولید تا سازوکار تأمین
گزارش کروز تنها به ارائه ارقام بسنده نمی‌کند؛ بلکه سازوکار درونی تولید را با جزئیاتی توضیح می‌دهد که در صنعت قطعه‌سازی ایران کمتر سابقه دارد. از مهندسی اولیه و ساخت قالب‌ها تا برنامه‌ریزی دقیق MRP و S&OP، مدیریت لحظه‌ای کانبان، شبکهٔ لجستیکی چندمسیره، خطوط تمام‌اتوماتیک رنگ و آبکاری و واحدهای تولید بردهای الکترونیکی، هر بخش از این زنجیره تصویری روشن از مقیاس و پیچیدگی عملیات شرکت ارائه می‌دهد.
یکی از نمونه‌های برجسته این مجموعه، خط رنگ مکانیزه ۴۶۰ متری است؛ خطی کاملاً رباتیک با سیستم بازیافت رنگ که روزانه ۱٬۳۵۸ استند را پردازش می‌کند و به‌عنوان یکی از خطوط مرجع صنعت شناخته می‌شود. در بخش مدیریت تأمین نیز بیش از ۷۰ درصد قطعات داخلی با سیستم کانبان کنترل می‌شود؛ رویکردی که توقف خط تولید را به حداقل رسانده و هماهنگی روزانه را قابل پیش‌بینی‌تر کرده است.
بخشی از گزارش به برنامه‌های بهره‌وری اختصاص دارد؛ جایی که کاهش ۲۲ کیلومتر حرکت روزانهٔ اپراتورها از طریق بازطراحی ایستگاه‌ها، کاهش ۳۱ کیلومتری حرکت روزانهٔ خاورها و همچنین صرفه‌جویی ۳٫۲ تن گریس و ۳۰ هزار لیتر تینر در سال، نشان می‌دهد بهینه‌سازی بخشی از فرهنگ عملیاتی کروز است.
در نهایت، بخش انبارداری نیز جایگاهی محوری در این روایت دارد. شبکه‌ای شامل ۲۵ انبار با مجموع ۷۲ هزار متر مربع فضا و ظرفیت ۷۰ هزار پالت، یکی از منسجم‌ترین و صنعتی‌ترین ساختارهای انبارداری در میان تولیدکنندگان قطعات خودرو به شمار می‌رود و امکان مدیریت جریان مواد در مقیاسی ملی را فراهم کرده است.
سرمایهٔ انسانی و ایمنی
بخش قابل‌توجهی از گزارش به سرمایهٔ انسانی اختصاص دارد؛ بخشی که نشان می‌دهد در کنار خطوط تولید و زنجیرهٔ تأمین، تمرکز بر توسعهٔ فردی و حرفه‌ای کارکنان نیز بخشی جدایی‌ناپذیر از ساختار عملیاتی کروز است. در این فصل، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و رویکردها توضیح داده شده که محورهای اصلی آن شامل طراحی مسیرهای شغلی، برگزاری آموزش‌های تخصصی، برنامه‌های سلامت و رفاهی و تقویت نظام HSE است.
بر اساس داده‌های گزارش، تنها در حوزهٔ آموزش‌های ایمنی، ۱٬۴۰۰ نفر از کارکنان در سال گذشته دوره‌های تخصصی حفاظت شنوایی را گذرانده‌اند؛ آماری که نشان‌دهندهٔ تلاش سازمان برای ارتقای استانداردهای سلامت محیط کار است. نمودارهای مربوط به شاخص‌هایی مانند AFR و FSI نیز نشان می‌دهد نرخ بروز و شدت حوادث طی سال‌های اخیر روندی کاهنده داشته و اقدامات پیشگیرانه در محیط‌های تولیدی اثرگذار بوده است.
این سطح از توجه به آموزش، پایش محیط کار، ارگونومی ایستگاه‌ها و برنامه‌های سلامت جسمی و روانی، تصویری روشن‌تر از نقش سرمایهٔ انسانی در کروز ارائه می‌دهد. در این روایت، کروز خود را مجموعه‌ای معرفی می‌کند که تلاش می‌کند میان بهره‌وری، کیفیت و ایمنی تعادلی پایدار برقرار کند و استانداردهای محیط کار را هم‌پای توسعهٔ فنی ارتقا دهد.
چرا انتشار این گزارش اهمیت دارد؟
اهمیت گزارش سال ۱۴۰۳ کروز فقط در حجم داده‌ها یا گسترهٔ فعالیت آن نیست؛ ارزش اصلی این گزارش در صنعتی دیده می‌شود که سنت گزارش‌دهی عمومی در آن تقریباً شکل نگرفته است. صنعت قطعه‌سازی ایران، با وجود نقشی که در اشتغال، تولید و زنجیرهٔ ارزش خودروسازی دارد، کمتر به ارائهٔ اسناد عمومی عملکرد، گزارش‌های سالانه، شاخص‌های منابع انسانی یا آمار تولید و فروش تن داده است. حتی شرکت‌های بزرگ و صاحب‌نام خودروساز نیز معمولاً گزارشی با چنین جزئیات و انسجام منتشر نمی‌کنند.
در چنین فضایی، انتشار یک گزارش جامع از سوی یک قطعه‌ساز، یک اقدام ارتباطی ارزشمند و بیانیه‌ای در دفاع از شفافیت است؛ اقدامی که نشان می‌دهد ارائهٔ داده، قابل ارزیابی کردن عملکرد و خود را در معرض پاسخگویی قرار دادن در برابر افکار عمومی تصمیمی جسورانه است. این گزارش سطح تازه‌ای از انتظار ایجاد می‌کند: اینکه شرکت‌های بزرگ صنعتی باید روایت رسمی و قابل سنجشی از عملکرد خود ارائه دهند.
چنین گزارشی کارکردهای مهمی هم دارد. سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان را به اطلاعات دقیق‌تری مجهز می‌کند، امکان مقایسهٔ بین شرکت‌ها و ارزیابی روندهای کلان صنعت را فراهم می‌سازد و می‌تواند امتیاز مهمی برای حرفه‌ای‌تر شدن محیط کسب‌وکار باشد. اگر صنعت قطعه‌سازی ایران قصد داشته باشد جایگاهی نزدیک‌تر به زنجیرهٔ جهانی خودرو پیدا کند، مستندسازی، انتشار داده و شفافیت عملیاتی الزاماتی‌اند که دیر یا زود باید به آن‌ها تن داده شود. گزارش کروز، قدمی است در همین مسیر.
نسخه کامل این گزارش را از اینجا دانلود کنید.
